Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı (BBRİP) layihəsi Azərbaycan hökuməti ilə Dünya Bankı arasında 2007-ci ildə imzalanmış kredit sazişi (7460 AZ-Milli Su Təchizatı və Kanalizasiya Xidmətləri Layihəsi, B1 Komponenti) və 2009-cu ildə bu sazişə Azərbaycan Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin cavabdeh qurum kimi təyin edilməsi haqqında əlavəyə əsasən hazırlanmışdır. Təqdim olunan Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı 1:25 000 miqyasında hazırlanmış, Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin inzibati ərazilərinin, həmçinin Abşeron rayonunun bir hissəsinin daxil edildiyi 282 min hektardan artıq ərazini əhatə edən ərazi planlaşdırma sənədidir. BBRİP-in növbəti mərhələsi olan Məxsusi Bakının Ərazidən İstifadə və Zonalaşdırma Planı (Baş plan) isə 1:10 000 miqyasında hazırlanmışdır. Baş plan Bakı şəhərinin əsasən mərkəz hissəsinin daxil edildiyi 33 min hektardan artıq ərazini əhatə edir.
Təqdimatı giriş sözü ilə açan Dövlət Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədri Abbas Ələsgərov təqdim olunan bu nəhəng layihənin respublikanın tarixində ilk dəfə hazırlandığını vurğulamışdır.
Komitənin sədri Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə son 10 ildə paytaxtda şəhərsalma və memarlıq sahəsində həyata keçirilən quruculuq işləri ilə bağlı geniş məlumat vermişdir.
Tədbirdə çıxış edən memar və mütəxəssislər müasir elmi əsaslarla və qabaqcıl texnologiyalarla hazırlanmış peşəkar və geniş inkişaf planını yüksək qiymətləndirmişlər
Bildirilmişdir ki, bu dövrdə avtomobillərin sayının artması ilə əlaqədar Abşeron rayonu ərazisində magistral avtomobil yolları salınmış, Salyan şossesi, Heydər Əliyev prospekti, Böyükşor yolu və digər yollar genişləndirilmiş və həmin ərazilərdə abadlaşdırma işləri aparılmışdır. Bakı şəhərinin ekoloji vəziyyətinə mənfi təsir edən bir sıra iki sənaye müəssisələri şəhər kənarına çıxarılmışdır və bu proses davam edəcəkdir. Qeyd olunmuşdur ki, hazırda paytaxtın inkişafı, abadlaşdırılması, tarixi abidələrimizin bərpası ilə bağlı ciddi işlər aparılır. Təhsil və səhiyyə obyektlərinin çatışmazlığı problemləri demək olar ki, aradan qaldırılmışdır. Bütün bu işlər Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, millət vəkili, xoşməramlı səfir Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə reallaşdırılmışdır. Son 10 ildə ölkəmizdə Heydər Əliyev Fondunun “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” layihəsi çərçivəsində 312 məktəb tikilmiş və ya əsaslı təmir edilmişdir.
Abbas müəllim diqqətə çatdırmışdır ki, dövlətimizin başçısının tövsiyyəsi ilə gələcəkdə şəhərin mərkəzi hissəsində yaşayış yerlərinin tikintisini məhdudlaşdırmaq, abadlaşdırma işlərini, xüsusilə də yaşıllaşdırmanı artırmaq və şəhərin zəruri infrastrukturunu inkişaf etdirmək nəzərdə tutulmuşdur.
A.Ələsgərov qısa müddət ərzində dənizkənarı Bulvarın uzunluğunun 60 ildə ilk dəfə olaraq 2 dəfədən çox artırıldığını, burada gözəl abadlıq işləri aparıldığını qeyd etmiş və əlavə etmişdir ki, Füzuli küçəsində Prezident İlham Əliyev cənablarının təşəbbüsü ilə dövlət büdcəsinin vəsaitləri hesabına şəhər sakinlərinin ən gözəl istirahət guşələrindən biri olan uzunluğu bir kilometrə yaxın Bulvar salınmışdır.
Komitə sədri çıxışını bu sözlərlə yekunlaşdırmışdır:
– Sözsüz ki, bu gün Bakı dünyanın ən gözəl şəhərlərindən biridir. Bunu xaricdən gələn insanların, çoxsaylı turistlərin şəhərimizin görünüşündən heyranlığı da sübut edir. Əbəs yerə deyil ki, “Euronews” kanallarında tez-tez Bakı haqqında “Şərqin Avropa Cazibəsi” adları ilə videoroliklər nümayiş etdirilir.
Daha sonra Dünya Bankının Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri Larisa Leşçenko çıxış edərək bildirmişdir ki, müzakirə olunan sənəddə Bakı şəhəri ilə yanaşı, regional inkişafa da diqqət ayrılmışdır. O, qeyd etmişdir ki, ölkənin 8 rayonunda su təchizatı işləri, yolların tikintisi, kənd infrastrukturunun inkişaf etdirilməsi məsələləri diqqətdə saxlanılmışdır.
Tədbirdə çıxış edən Dünya Bankının Qafqaz ofisinin nümayəndəsi Əhməd Aveyda bu beynəlxalq qurumun maliyyə dəstəyi ilə həyata keçiriləcək layihənin əhəmiyyətindən bəhs etmiş, onun Azərbaycanın iqtisadi inkişafına böyük töhfə verəcəyinə əminliyini ifadə etmişdir. Vurğulanmışdır ki, son illər Azərbaycan böyük sürətlə inkişaf edir və bu tərəqqinin nəticələri göz önündədir. Əhməd Aveyda çıxışında Bakının baş planının hazırlanmasında qabaqcıl təcrübədən istifadə olunduğu barədə də danışmışdır:
– “Biz burada əsasən bir neçə amili nəzərə almışıq. İlk növbədə plana çoxsektorlu yanaşma olub, yəni nəqliyyat, sosial həyat, demoqrafik vəziyyət və sair məsələlər nəzərə alınıb. Növbəti amil Bakının iqtisadi inkişafını qabağa aparacaq faktorlar nəzərə alınıb. Eyni zamanda planın bir neçə ətraflı inkişaf ssenarisi hazırlanıb”, – deyə Ə.Aveyda bildirmişdir.
Sonra söz layihənin koordinatoru olan Bakı Dövlət Layihə İnstitutunun direktoru, respublikanın Əməkdar Memarı İlqar İsbatova verilib. Təqdim edilən konseptual sxemin Böyük Bakının ərazisində şəhərsalmanın yüksək səviyyədə idarə olunmasına xidmət edəcəyini vurğulayan institut direktoru sənədi təqdim etmiş. Bakının əvvəlki Baş Planlarının tarixi barədə və Böyük Bakı regionunun mövcud vəziyyəti, şəhərin inkişafının əsas istiqamətləri barədə tədbir iştirakçılarına ətraflı məlumat vermişdir.İ.İsbatov vurğulamışdır ki, layihənin əsas məqsədlərindən biri də Bakı şəhərinin nümunəvi meqapolisə çevrilməsidir. Odur ki, bu istiqamətdə kompleks tədbirlər həyata keçirilməlidir. Bakının özündə tarixən formalaşmış mərkəzi hissənin maksimum qorunub saxlanması, eyni zamanda, sosial-iqtisadi və ekoloji sağlamlaşdırma tədbirləri nəzərdə tutulmuşdur.
İ.İsbatov həmçinin Böyük Bakının inkişaf planına dair “Mövcud vəziyyətin tədqiqatı və təhlili”, “Sosial prioritetlər və prinsiplər”, “Nəqliyyat və mühəndis kommunikasiyaları infrastrukturu” və digər mövzularda məruzə etmiş, iqtisadi inkişafın əsas istiqamətlərini göstərmişdir.
Bakı Dövlət Layihə İnstitutunun direktoru layihədə ali təhsil müəssisələri üçün şəhər ətrafında ərazilərin nəzərdə tutulduğu barədə də danışmışdır. Onun sözlərinə görə, təhsil konsepsiyasının tərkib hissəsi kimi ali təhsil müəssisələri ilə bağlı ayrıca konsepsiya yaradılmalıdır: “Öz layihəmizdə ali təhsil müəssisələri üçün şəhər ətrafında ərazilər nəzərdə tutmuşuq. Təhsil sisteminə cavabdeh qurumlar tərəfindən hazırlanan konsepsiyaya uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri həmin ərazilərdə yerləşdirilə bilər”.
İlqar İsbatov həmçinin qeyd edib ki, həm “Bakı Metropoliteni” QSC-nin, həm də institutun planlarında Xırdalana metro stansiyasının çəkilməsi təklif edilir.
“Bakı Metropolitenin yeni “Avtovağzal” stansiyasında tikinti işləri yaxın vaxtlarda yekunlaşacaq və istismara veriləcəkdir. Metronun planlarında da var, biz də təklif edirik ki, növbəti stansiya Xırdalan olsun. Buraya sürətli qatarların getməsi ola bilər, dünyada belə təcrübə var”, – deyə İ.İsbatov qeyd etmişdir.
Ümumilikdə isə “Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı”nın həyata keçirilməsi üçün 140 milyard manata yaxın vəsaitin tələb olunduğu bildirilmişdir. Bu maliyyə vəsaiti sosial tələbatlara, şəhərin yükünün azaldılmasına, nəqliyyat infrastrukturuna, ekoloji və biznes layihələrinə və kommunal infrastrukturuna ayrılacaqdır.
Sonra söz Strateji Ekoloji Qiymətləndirmə komponenti üzrə beynəlxalq təşkilat Eptisa (İspaniya) şirkətinin mütəxəssisi Duqlas Hikmana verildi. O, layihə hazırlanarkən ətraf mühitin mühafizəsi, ekoloji idarəetmə tədbirlərinin işlənməsi zamanı qabaqcıl beynəlxalq təcrübəyə əsaslandıqlarını qeyd etmiş və layihəni dəstəklədiyinə görə Azərbaycan hökümətinə və Dünya Bankına minnətdarlığını bildirmişdir.Sonra təqdimatlar ilə bağlı fikir və təkliflərini bildirmək üçün maraqlı tərəflərin – dövlət qurumlarının və ictimai təşkilatların nümayəndələrinin çıxışları oldu.
İlk olaraq Azərbaycan Memarlar İttifaqının sədri Elbay Qasımzadə söz aldı və “Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı” layihəsinin ictimai müzakirəsində Bakı şəhəri İcra Hakimiyyətinin nümayəndəsinin iştirak etməməsindən narazılığını bildirdi:
– “Bugünkü tədbirdə Sumqayıt şəhəri İcra Hakimiyyətinin nümayəndələri, baş memarı iştirak edir. Bəs niyə Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinin nümayəndələri, baş memarı iştirak etmir? Layihənin adı ilə bağlı özümə görə müəyyən dəyişikliklər edərdim. Məsələn, Abşeron aqlomerasiyası adlandırardırm. Çünki burada Bakı da, Sumqayıt da, Ələt də daxildir. Amma burada Böyük Bakının adı var, niyə Bakı şəhəri İcra Hakimiyyətinin nümayəndələri yoxdur? Bu sənəd onlar üçündür. Onlar gələcək fəaliyyətlərini bunun üzərində qurmalıdırlar. Bu mənim üçün qəmgin bir mövzudur. Çünki daha çox sualları bəlkə onlar verəcəkdilər, bəlkə öz təkliflərini verəcəkdilər”, – deyən E.Qasımzadə bu mükəmməl şəhərsalma sənədinin Azərbaycanın gələcək inkişafına böyük rolu olacağını xüsusi vurğulamış və layihədə qeyd olunan proqnozların 2030-cu ilə kimi əksər hissəsinin həyata keçəcəyini arzulamışdır.
Sonra AzMİU-nun dosenti, respublikanın Əməkdar Memarı Yeganə xanım Hacıyeva, AzMİU-nun memarlıq kafedrasının müdiri, memarlıq doktoru, respublikanın Əməkdar Memarı Nizami Nağıyev, Abşeron rayon İcra Hakimiyyətinin memarlıq və tikinti şöbəsinin müdiri, respublikanın Əməkdar Memarı Akif Əliyev, Sumqayıt şəhər Memarlıq və Şəhərsalma İdarəsinin rəisi Həsən Həsənov çıxış edərək “Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı”nın ayrı-ayrı bölmələri barədə fikirlərini bildirmişlər. Tədbirdə çıxış edən digər memar və mütəxəssislər də müasir elmi əsaslarla və qabaqcıl texnologiyalarla hazırlanmış peşəkar və geniş inkişaf planını yüksək qiymətləndirmişlər.
Sonra Bakı Dövlət Layihə İnstitutunun direktoru İlqar İsbatov tədbir iştirakçılarının çoxsaylı suallarını cavablandırmışdır.
Zərbalı Mirzə,
İNŞAATÇI 21 may 2014
“Böyük Bakının Regional İnkişaf Planı” layihəsi haqqında ətraflı məlumatı Siz elektron kitabdan əldə edə bilərsiniz.
